Oshitopolwahoololo shaMusati osha pumbwa eengulu dofikola di li 90 keshe odula

… Eefikola odo kwa li da tungwa pefimbo loukoloni oda kulupa

Ombelewa yehongo, ounghulungu nomifyuululwakalo moshitopolwahoololo shaMusati oya ti oshitopolwahoololo osha pumbwa eengulu dofikola di li 90 keshe kodula opo kushakenekwe eemumbwe dounona moshitopolwahoololo.

Eshi okwa li sha etwa pouyelele komunambelewa omukulunhu wehongo Auwa Matheus pefimbo kwa li taku yandjwa eengulu dofikola di li mbali nonduda yokutuvikila kehangano ledina Social Security Commision kofikola yopedu yedina Omalago Primary School moshikandjohoololo shaTsandi Etine loshivike sha dja ko.

Matheus, oo kwa li ta lesha oshipopiwa ponhele yomukulunhu wehongo wopakafimbo Lars Kankondi, okwa ti oshitopolwahoololo oshi li kokule no nokukandula po omumbwe yeengulu dofikola natango.

“Opo kuwanifwe po omwaalu weengulu dofikola odo da pumbiwa, otwa pumbwa eengulu di fike lwopo90 keshe odula. Natango otu li kokule nokuwanifa po omumbwe yeengulu detu dofikola. Oministli otai longo noudiniini, ashike ohatu ifana ovanhu noikandjo yopaumwene opo i shakeneke epangelo ondjilakati,” Matheus osho a ti ngaho.

Okwa ti vali oshitopolwahoololo oshi na eefikola di li 300 depangelo nodopaumwene, ovalongifikola ve li 4 375 nounona ve li 112 650 neudo.

Omwaalu wounona owa ya pombada nounona ve li 3 375 okuyelakanifa nodula ya dja ko, osho a ti ngaho.

“Eshi hatu popi ngaha, otu na eengulu dofikola di li 4000 daalushe nodopakafimbo (omatwambe) di li lwopo300 fiyo 400. Onghee nee, eyambidido leni, kutya nee olopashimaliwa, oipumbiwa ile okuliyamba, ola pumbiwa nolatambulwa ko neenghono opo tu dule okuya komesho nokuyandja ehongo li na ongushu moshitopolwahoololo shetu.”

Ngoloneya woshitopolwahoolo Erginus Endjala okwa ti pakutala omwaalu wounona ovo tava tameke ofikola tau i pombada moshitopolwahoololo, omumbwe yeengulu dofikola di li 90 keshe kodula otashi dulika u ye pombada ndee tau koyo efele keshe kodula paife.

“Unene ngaa meendodo dopetameko ,” Endjala osho a ti ngaho, ta ti vali omwaalu wounona ovo tava i meendodo dopetameko otau i pombada unene.

Endjala okwa ti vali oshikondo shehongo osho shimwe hashi yandje oilonga neenghono.

ODA KWISHA

Kombinga yomatungo eefikola, Matheus okwa ti eefikola odo kwa li da tungwa pefimbo loukoloni otadi teka po paife. “Otu na oupyakadi weefikola odo kwa li da tungwa momido do1970. Eefikola odo oda kulupa nai paife. Ongushu yado oye ya pexulilo.

Efimbo nefimbo ohatu shiivifilwa kutya oipeleki yongulu kofikola yonumba oya ya nomhepo ile etungo ola tenda omifya.”

Matheus okwa pula opo ovakufimbinga va longele kumwe va tungu eengulu deefikola.

Okwa ti eengulu dihapu okwa li da tungwa kwa longifwa omitengi doipilangi ndee paife eshi da lokwa itadi dulu va li okulonga.

Matheus okwa pula yoo vali eefikola odo da ongela oshimaliwa ile da pewa omaano opo di tunge eengulu opo di mone ouministili doo di dule okupewa omawedelepo oshali nomikalo dokutunga.

“Ohatu mu pe omafano nghee mu na okutunga oshali, shaashi otu na nale omafano nghee eefikola di na okutungwa. Ngee omwa hala olabolatoli, otu na ondunge nohatu mu pe omawedelepo oshali, osho yoo ovataleli voilonga opo va talele etungo. Eshi otashi ningwa ashike opo ku kwashilipalekwe kutya omatungo okwa kola notaa dulu okulonga efimbo lile,” Osho a ti ngaho.

“Onda mona kutya eefikola dimwe ohadi tameke ashike okutunga ndee ohashi handukifa ngee neenghono, hasheeshi tava tungu ashike osheshi itava weda oshimaliwa ongushu. Ileni keembelewa detu, ohatu mu pe ouyelele kutya omwa pumbwa eedopi di li ngahelipi,” Osho a ti ngaho.