Tava lwile oikulya yoshikukuta

Kamusela wokoshikandjohoololo shaNdobe Hilaria Ndjuluwa okwa koleka kutya ovakainhu ovo kwa li va fanekwa mafiku aa tava lwile oikulya ovo moshikandjohoololo shaye.

Ngoloneya woshitopolwahoololo shasHangwena Sebastian Ndeitunga okwa ti oshiningwanima omo ovakainhu ve li vatatu moshitopolwahoololo va lwila okashako koikulya omafiku aa okwa li sha etwa koikulya inai wana oyo kwa li ya twalwa konhele oko.

Okavidio koshinima eshi okwa li kaandjakanekwa koshilyo shoLandless People’s Movement Michael Amushelelo.

Oka ulika ovakainhu ve li vatatu va dja komukunda wedina Omunyekadi moshikandjohoololo shaNdobe tava lwile okakutu koufila wepungu, oko ka yandjwa kepangelo ongoikulya yoshikukuta.

Ndjuluwa okwa ti oshiningwanima osha ningilwa komukunda wedina Omunyekadi Etine la dja ko.

Okwa ti okwa li a ninga oshoongalele nokomitiye oyo ya pakwilwa oshinakuwanifa shokutukula oikulya oyo.

Ova tokola opo oikulya yoshikukuta yokomukunda oko i kale hai twalwa kopolifi monakwiiwa.

Ndjuluwa okwa ti oikulya oyo ya pewa oshikandjohoololo shaye inai wanena ovanamukunda aveshe.

“Otu na omikunda dimwe moshikandjoohoololo di na omaumbo e dulife po500, ashike omikunda edi ohadi mono ashike oushako ve li 285, ndee oshinima eshi ohashi eta omananafano pokati kovanhu.”

Okwa ti ovanhu vamwe ovo vehe li momumbwe yoikulya navo ohava lwile oikulya ei.

“Otava ti kutya inava mona omuloka uwa,” Ndjuluwa osho a ti ngaho.

Ndeitunga eshi a popya kombinga yokutukula oikulya ei okwa ti oushili ou kutya omaumbo e fike po48 000 moshitopolwahoololo shaye ee na omumbwe yoikulya otau limbililike.

Okwa ti omaumbo e li 22 000 ohaa mono omavatelo oshikukuta paife ngaha.

“Osha ningila ovo tava tukula oikulya ei shidjuu paife. Ndi tye ova ya komukunda, ove na omusholondodo waavo ve na okumona oikulya ei ovo kwa li va tofwa mo nale, ndee ngee va i oko, tava yandje oikulya kwaavo kwa li va tofwa mo, ohava hange vakwao vafya ondjala novamwe va handuka ovo vehe li momusholondodo.

“Ovo ohava kendabala nee ve likufile oveta opo va nyeke ko oikulya, shaashi ove shi shi kutya kave mo momusholondodo.
“Ngee itava nyeke oikulya, itava mono sha,” Ndeitunga osho a ti ngaho.

Okwa ti ngee ongudu yokutopola oikulya ya fiki pomikunda dimwe, luhapu ohava hange po ongudu yakula yovanhu.

“Vamwe vomuvo ova sholola nokuli. Osho osho nee hatu pula oshiwana shi tambule ko omulandu. Epangelo oli lile po okuvafila oshisho, nohandi pula opo ve lididimike.

“Ewiliko loshitopolwahoololo ole lipyakadila tali kongo mo ovo ve li unene momumbwe yoikulya, ashike omusholondodo otau twikile nokuninga wakula keshe efiku,” Ndeitunga osho a ti ngaho.

Okwa ti vali ovanhu vamwe ovo hava kala momukweyo woshikukuta inava nyolwa.

Ndeitunga okwa ti ongudu yokutopola oikulya oi li moudjuu noluhapu ohai kala tai ningilwa omatilifo, ohai tukwa nohai ningilwa omahepe ko kovakwashiwana.

Okwa pula ewilikongudu loshitopolwahoololo, oovene vomikunda nosho yo ovaleli opo va lopote omaumbo oo e li momumbwe, unene ngaa oo e na eefiye, ovakulupe nosho yo oomeme ve li momateelelo.

“Nava shiivifile epangelo meendelelo okupitila mungoloneya woshitopolwahoololo ile moministili youndjololwele nomayakulo opanghalafano.

Ookamusela nava endelele va yandje ouyelele ou,” Osho a ti ngaho.

Ngoloneya okwa ti oshitopolwahoololo shaye itashi ke lididimikila nande edundakano ile okuninga oikulya yoshikukuta yopolitika.

“Osho hasho twa hala. Otwa hala ovanhu ve uye poluheela nombili,” Osho a ti ngaho.

Amushelelo okwa ti okavidio otaka holola onghalo idjuu oyo Ovanamibia vahapu ve li muyo.

“Ngee hatu popi kombinga yovanhu ve dulife pomiliyona imwe oshinghwanyu hamano ve li moluhepo, odo kadi shi ashike eemwalu dongaho, oshili,” Osho a ti ngaho.

“Ngee ovanhu va fya ondjala, kave na ko nasha nombili yoye nelandulafano,” Osho a ti ngaho.

Amushelelo okwa ti opu na omumbwe ya endelela yokuungaaunga noupyakadi ou wokuhena oilonga u li pombada, opo ovanhu va dule okulanda oikulya yavo, ponhele yokuteelela oikulya oyo tai yandjwa kepangelo.

“Ei oitopolwahoololo oyo hai hoolola eembudi edi di na oulingilingi odo da tula oshilongo shetu moluhepo,” Osho a ti ngaho.

Omunandjungu wouyuki wopanghalafano Nafimane Hamukoshi okwa ti okavidio aka otaka holola omilandu odo da lyatele pedu efimano lOvanamibia, oshinima shakula shokuhafikapamwe nosho yo omumbwe oyo i li moshiwana.

“Otashi udifa nai neenghono okumona oshinima shi li ngaho, itashi ulike ashike omumbwe yomeendelelo yokuxupa, ashike natango otashi ulike okuhafila oshisho oshiwana osho tashi mono oixuna,” Osho a ti ngaho.

Hamukoshi okwa ti onghalo ei otai eta omalipulo kombinga yefimano lopanghalafano nosho yo oipumbiwa yoshiwana.

“Ohatu efa ngahelipi ovakwashiwana vakwetu va tulwe pedu ngaho komilandu di li ngaho domaxupilo, tava lwifa vakwao opo va dule okuxupa?” Osho a pula ngaho.

Hamukoshi okwa pula opo kukufwe onghatu yomeendelelo kukandulwe po oupyakadi ou ngaashi okuyandja oshimaliwa kukeshe omunhu oo iha longo.