Namibia oku li ompinge na Kenya na Mali

N AMIBIA oku li ompinge neindilo lya Kenya na Mali kutya elanditho lyomayego goondjamba mu Afrika nali patwe uule woomvula omilongo mbali.

Amushanga omukuluntu mUuministeli wOmatalelopo nEgameno lyUuntshitwe Omundohotola Malan Lindeque okwa lombwele The Namibian oshiwike shika kutya eindilodhiladhilo ndika oli li ompinge noonkambadhala dha Namibia okukalekapo ooveta dhegameno lyiiyamakuti, sho oshilongo tashi ilikolele wo sha pamukalo itagu mana po. Malan okwa ti iilongo mbyoka yi na ooveta dhi li nawa dhegameno lyiiyamakuti ngashi Namibia, kayi na okuningwa ngashi mbyoka yi na omaudhigu gomayakodhipago goondjamba niiyamakuti yilwe.Ta ti, Namibia niilongo yilwe yAafrika lyUumbugantu oyi na okupitikwa yi longithe oonzo dhayo dhopauntshitwe pamukalo itagu mana po molwashoka, ooveta dhayo dhegameno lyiiyamakuti odhi li nawa na otadhi vulu okuyi petha epitikilo yi ninge ngaaka.”Tse otu li ompinge netokolo kehe tali ningwa ina ku talika kooprograma dhetu dhegameno lyiiyamakuti,” Lindeque ta popi ngaaka.Kenya na Mali, taya yambidhidhwa ku Togo na Ghana, oya hala eindilodhiladhilo lyawo ndika li ka taambwe ko poshigongi oshiti: 14 shEhangano lyIigwanahangano lya United Nations Convention on International Trade on Endangered Species (CITES), tashi ka kala ko okuza momasiku 3 sigo 15 ga Juni mu The Netherlands.Omathimbo ga zi ko, Namibia na Botswana (yi li kumwe) oya ningi eindilo ku CITES e ya kaleke mongundu yiilongo mbyoka tayi vulu okulanditha omayego goondjamba, lyo ehangano ndika tali gandja shoka iilongo mbika yi na okukala ya gwanitha opo yi ninge ngaaka.CITES, ngoka Oombelewa dhe dhi li ku Switzerland – ehangano egameno lyiiyamakuti niimeno, mbyoka yi li kuunyege nokupwa po.Nongele nee oyindji yomuyo oya dhipagwa po, otashi ka pula ethimbo ele opo yi tane.Botswana (kuye mwene) okwa hala wo okupewa epitikilo a landithe ootona 40 dhomayego goondjamba.Poshigongi oshiti: 12 sha CITES sha li mu Chile, Namibia okwa li a pitikwa a landithe lumwe aluke omayego goondjamba, ihe shika ine shi ninga natango.Mu Oktoba gwomumvo gwa zi ko, CITES okwa li a popi kutya kapwa li natango pu na uuyelele wa gwana kutya moshilongo kamu na omadhipagoyako goondjamba, opo elanditho lyomayego goondjamba ndika li vule okuningwa.Nande ongaaka, Lindeque okwa ti yo oye na einekelo kutya Namibia ota ka pewa omulilo omuzizi a ninge ngaaka poshigongi shOkomitiye onene ya CITES (CITES Standing Committee), shoka tashi ka ningwa manga ku na ashike esiku limwe kOmutumba gwAayehe gwehangano ndika, mpoka kwa tegelelwa pu ka holoka oompata dha kindja.Malan okwa ti iilongo mbyoka yi na ooveta dhi li nawa dhegameno lyiiyamakuti ngashi Namibia, kayi na okuningwa ngashi mbyoka yi na omaudhigu gomayakodhipago goondjamba niiyamakuti yilwe.Ta ti, Namibia niilongo yilwe yAafrika lyUumbugantu oyi na okupitikwa yi longithe oonzo dhayo dhopauntshitwe pamukalo itagu mana po molwashoka, ooveta dhayo dhegameno lyiiyamakuti odhi li nawa na otadhi vulu okuyi petha epitikilo yi ninge ngaaka.”Tse otu li ompinge netokolo kehe tali ningwa ina ku talika kooprograma dhetu dhegameno lyiiyamakuti,” Lindeque ta popi ngaaka.Kenya na Mali, taya yambidhidhwa ku Togo na Ghana, oya hala eindilodhiladhilo lyawo ndika li ka taambwe ko poshigongi oshiti: 14 shEhangano lyIigwanahangano lya United Nations Convention on International Trade on Endangered Species (CITES), tashi ka kala ko okuza momasiku 3 sigo 15 ga Juni mu The Netherlands.Omathimbo ga zi ko, Namibia na Botswana (yi li kumwe) oya ningi eindilo ku CITES e ya kaleke mongundu yiilongo mbyoka tayi vulu okulanditha omayego goondjamba, lyo ehangano ndika tali gandja shoka iilongo mbika yi na okukala ya gwanitha opo yi ninge ngaaka.CITES, ngoka Oombelewa dhe dhi li ku Switzerland – ehangano egameno lyiiyamakuti niimeno, mbyoka yi li kuunyege nokupwa po.Nongele nee oyindji yomuyo oya dhipagwa po, otashi ka pula ethimbo ele opo yi tane.Botswana (kuye mwene) okwa hala wo okupewa epitikilo a landithe ootona 40 dhomayego goondjamba.Poshigongi oshiti: 12 sha CITES sha li mu Chile, Namibia okwa li a pitikwa a landithe lumwe aluke omayego goondjamba, ihe shika ine shi ninga natango.Mu Oktoba gwomumvo gwa zi ko, CITES okwa li a popi kutya kapwa li natango pu na uuyelele wa gwana kutya moshilongo kamu na omadhipagoyako goondjamba, opo elanditho lyomayego goondjamba ndika li vule okuningwa.Nande ongaaka, Lindeque okwa ti yo oye na einekelo kutya Namibia ota ka pewa omulilo omuzizi a ninge ngaaka poshigongi shOkomitiye onene ya CITES (CITES Standing Committee), shoka tashi ka ningwa manga ku na ashike esiku limwe kOmutumba gwAayehe gwehangano ndika, mpoka kwa tegelelwa pu ka holoka oompata dha kindja.