Oshimaliwa shopendjela yoilonga nashi dule okukala hashi longifwa manga omunhu ina fiya po oilonga

Ovanapaliamente vaNamibia otava kondjifa opo ku totwe oveta ya fa oyo ya totwa kuSouth Africa ya pitika ovakwashiwana opo va dule okukala hava dulu okulongifa oshimaliwa shavo shopendjela omanga ve li moilonga natango.

Eshi oshe ya konima pelesidente waSouth Africa, Cyril Ramaphosa, a shaina oveta oyo tai pitike ovakwashiwana va kale tava dulu okukufa ko koshimaliwa yoilonga shavo shopendjela ngee ve li momumbwe.

Ramaphosa oveta ei okwa li ei shaina oshivike sha djako oyo ya pa ovanhu oufemba wokulongifa oshimaliwa shavo shopendjela nande inava xulifa po oilonga.

Oshinima eshi osha ya dja epitikilo opo omunhu a dulu okumona oshimaliwa shaye shopendjela ngee e li monghalo idjuu yoshimaliwa.

Oshilyo shomopaliamente shongudu yoPopular Democratic Movement (PDM) Elma Dienda, oo kwa li a eta eenghundafana de lifa momudo 2009, oshivike sha dja ko, okwa ti oshinima eshi otashi yandje oufemba kovanhu opo va dule okulongifa oshimaliwa shavo osho va longa noudjuu omanga natango ve li momwenyo.

“Kandi shi kutya ovanhu ovo inava enda nale monghalo ngaashi oyo mu na vakwao oshike ve na okutokola oshinima shi li ngaho. Ovanhu otava fi ndee otava fiye po oimaliwa yavo oyo va longa noudiinini tai tyapulwa kuvakwao. Eemumbwe detu oda yooloka sho noho nghee vakwetu tava longifa oimaliwa yavo kashi shi oilonga yetu,” Osho a ti ngaho.

Dienda okwa ti oimaliwa yopendjela ohai tuvikilwa pomikalo da dundakana.

“Otashi kala shiwa ngee ovanhu ova kala ve na oufemba wokumona oimaliwa yavo pehe na okwiifuta vali. Oimaliwa yange, oimwiyu yange mwene.

Kapu na ou ta ka kondjifwa ei kufe ko. Ovanhu nava kale alushe ve na ehoololo,” Osho a ti ngaho.

Omunapaliamente woSwapo noku li omunashipundi wokakomisi ke na sha noinima ya pamba eliko nokuungaunga noshiwana Natangwe Ithete okwa ti Namibia okwa li a pumbwa okukala e na omukalo u li ngaha nale.

“Inatu kala ashike oshilongo shokuhopaenena ikwao keshe efimbo. Kakwa li sha pumbwa okuningwa moSouth Africa tete opo nafye tu shi tule moilonga nawa. Inashi kala omukalondjiikilile wokukala vakwetu ve tu kwetele komesho fyee hatu landula mo,” Osho a ti ngaho.

OSHINIMA SHOKUPATANEKWA

Odula yadja ko, Ithete okwa li ta pataneke neenghono omulandu woFima oo kwa li tau pula opo eepelesente 75 dopendjela di kale hadi tuvikilwa fiyo opeedula dokuya moshipundi shetulumoko.

Omunandjungu Job Amupanda okwa li a popya komalungula omafiku aa kutya okwa kala ta popile opo ovanailonga vepangelo va kale hava dulu okukufa ko oshimaliwa shavo shopendjela kehangano ledina Government Institutions Pensions Fund omanga tava longo natango nomanga ve li momwenyo.

Okwa ti eenghundafana kombinga yoshinima eshi odi li metifa notadi i komesho nawa.

“Paife ngaha, oimaliwa yeni ohai longifwa kovanapolotika, ovo ve shiivike nawa vati ovawiliki voshimaliwa, okupitila momikalo da yooloka . Otamu ka dula okweehela ko oshimaliwa sheni paife kopendjela yeni opo mu dule okutunga omaumbo eni,” Amupanda osho a ti ngaho.

Omunawino moinima ya pamba omaxupilo Omu Kakujaha-Matundu naye ita pataneke nande oshinima eshi shokukala omunhu ta dulu okukufa ko oshimaliwa shaye shimwe shopendjela omanga ina xulifa po oilonga.

“Kwaame oshi li mondjila lela kombinga yomaxupilo ngee ovanailonga ova pitikwa okweehela oshimaliwa shavo shopendjela opo va dule okushitula meeproyeka dimwe ngaashi ounamapya nounaimuna neengeshefa dishona naikwao ihapu.

“Oshinima eshi itashi vatele ashike nokutwala pombada oiyemo yomomaumbo, ashike otashi vatele eliko loshilongo,” Osho a ti ngaho.