Epangelo otali ningi etalululoindilo li li ominge noufemba womashenge

Epangelo lomhangu yopombada olo kwa li la tokola kutya oveta oyo tai ti ngee ovanhu voukakwashikookanhu umwe tava i moixulo oshimbuluma kai li pakotamhango omwedi wa dja ko okwa teelelika li ka kondjifwe komhangu ya shiya ko.

Eshi oshe ya konima ombelewa yahaende wepangelo ya tula mo etalululoindilo komhangu ya shiya ko petameko loshivike sha dja ko.

Omukanda owa yeleka kutya omutamanekindjai, ominista youyuki, ominista yoikwameni, omatembu neameno, minista yetanga leameno noipambele yoonakulwa vakulu nomutamanekindjai otava ningi etalululoindilo li li ominge nepangulo olo ovapanguli vokomhangu yopombada Nate Ndauendapo, Shafimana Ueitele naClaudia Claasen kwa li va ninga momhangu yopombada yaVenduka momafiku 21 Juni.

Mepangulo lavo, ovapanguli vatatu ova popya kutya oveta yoshimbuluma osho shokuya moixulo oya tongola pokati kovalumenhu novakainhu nosho yo pokati komashenge omalumenhu novalumenhu ovo vehe shi omashenge. Omhangu oya mona kutya oshinima eshi okatongotongo kehe li pauyuki nokashi li pakotamhango.

Omhangu mepangulo layo oya ti efatululo loveta ei youpaani otali ti oshi li oshimbuluma ngee ovalumenhu tava i moixulo novalumenhu vakwao nande ngeno otashi ningwa paudafano nopaholamo.

Ashike nee, oshinima osho tuu osho kashi shi oshimbuluma ngeenge tashi ningwa komulumenhu nomukainhu ile ngee tashi ningwa kovakainhu.

Kashi li mondjila okuninga oixulo pokati kovalumenhu oshimbuluma omanga ngee tashi ningwa komulumenhu nomukainhu inashi ningwa oshimbuluma, omhangu osho ya ti ngaho.

Natango omhangu oya popya kutya pakotamhango laNamibia, olo la udaneka okutambula ko efimano nefikopamwe loufemba wovanhu aveshe, kapu na etomeno lokuninga oshinima eshi oshimbuluma shaashi ashike ombinga imwe yovanhu ile oshiwana shihapu oshe shi tala ko kutya inashi tambulwa ko.

Epangulo lomhangu yopombada okwa li la yandjwa keindilo la dja keshenge lomulumenhu laNamibia, Friedel Dausab, oo a eta opo kumonike kutya oveta oyo tai ti okuyamoixulo pokati kovalumenhu oshimbuluma kai li pakotamhango.

OMATOMENO ETALULULOINDILO

Omukanda wetalululoindilo, owa popya kutya Dausab okwa li a kanghamekela eindilo laye koinima i li ihamano omo a popya kutya kashi li pakotamhango okuninga eyomoixulo pokati kovalumenhu oshimbuluma.

Ovaningi veindilotalululo ve li vatanho, nande ongaho, ova ti omhangu yopombada oya ninga epuko eshi ashike kwa li ya tala ketomeno limwe olo kwa li la yandjwa kuDausab, olo tali ti okuninga eyomoixulo pokati kovalumenhu oshimbuluma okwa teya ekotamhango leameno li fike pamwe nemanguluko noveta oyo oya nyika okatongotongo.

Omhangu okwa li i na oshinakuwanifa okutokola oikumungu aishe oyo kwa li ya popiwa kuDausab nosho yo omatomeno aeshe oo ta longifa mokukondjifa oveta opo i kufe po oshinima eshi shihe li paveta shoshimbuluma shokuya moixulo pokati komashenge, omukanda osho wa popya ngaho.

Epuko lomhangu yopombada ola hala okutya omhangu ya shiya ko nai tokole oinima aishe oyo ya yandjwa kuDausab, ile nai shunife oinima oyo inai tokolwa komhangu yopombada opo ku ka ningwe etokolo komhangu, osha popiwa ponhele yovaningi veindilotalululo.

Natango momukanda omwa popiwa kutya omhangu yopombada oya dopa okutala eengheedi doshiwana shaNamibia ndee tai tula mumwe omaliudo oshiwana neenghedi dopamakwatafano, omalalakaneno, noinima aishe oyo Ovanamibia va hala.

Omanga omhangu yopombada ya tambula ko kutya oinima ya pamba omaliudo opaixulo inai kwatelwa mo moinima ei omo ekotamhango la kelela kondadalunde okatongotongo, omhangu oya ninga “epuko lakula” eshi ya popya kutya oshinima eshi inashi pitika oveta opo i tongole oinima ya nyika omaliudo opaixulo natango, osha popiwa momukanda wetalululoindilo.

Omhangu yopombada kai na eenghono dokweekelashi osho ekotamhango tali ti, naasho tali lalakanene nokulesha mekotamhango “omakwatafano opaixulo’ oshinima shaamenwa,” Ombinga imwe yomukanda talululoindilo osho ya ti ngaho.

Omhangu oya ninga epuko moshinima omo, nasho osha popiwa momukandaindilo.

Natango omhangu oya dopa okupandula kutya opo pu na eyooloko pokati komaliumbato ovalumenhu novakainhu, opa eta omayooloko, osho inashi li fa nokatongotongo, omukandaindilo osho wa ti ngaho.

Eeveta odo tadi kelele omakwatafano opaixulo pokati kovalumenhu otadi twala komesho omalalakano epangelo, ngaashi okuyambula po eenghedi domakwatafano oludi eli moshiwana shaNamibia, nasho osha popiwa ponhele yovaningi vetalululoindilo.

OSHO OVANHU TAVA TI

Dausab pelongekido lomukandatalululoindilo Etitatu okwa ti: “Otashi udifa nai neenghono eshi epangelo tali longifa omaliko oshiwana okukondjifa ongudu yovanhu vashona vehe na eenghono.”

Dausab okwa weda po: “Kwaame, edimbulukifo lepangelo lokatongotongo olo kwa li le tu ukifa eendjebo fyee ovalaule.”

Okwa twikila: “Ngaashi ashike twa ninga pefimbo lepangelo lokatongotongo, itandi xulifa po okulwifa okuhe na ouyuki. Ohandi ka mona epangelo momhangu ya shiya ko.”

Omunashipundi wokomisi oyo i li ominge noushenge neehombo domashenge moNamibia, Penda Nakathingo, okwa ti yee novayambididi vaye ova kala nokupula kutya nakuningwe etalululoindilo momhangu ya shiya ko li li ominge nepangulo lomhangu yopombada.

“Otwa pandula etalululoindilo,” Nakathingo osho a ti ngaho, ta weda po vali kutya okuyamoixulo pokati kovalumenhu nakutwikile okukala oshimbuluma moNamibia.

Omunandjungu woufemba womunhu Linda Baumann Etitatu okwa ti kutya okuninga etalululoindilo komhangu ya shiya ko otaku udifa nai neenghono. Baumann okwa ti oshinima eshi otashi eta omalipulo kutya epangelo otali ti ko ngahelipi kombinga youfemba wovanhu nokwa teelela ounyuni aushe u ka kale wa hala okuuda kutya Namibia okwa fikama naana pondodo i lipipo kombinga youfemba womashenge.