• Kosmas N. Nghisheenapo
Ihatu te eengano inatu tumbula omakishi.
Oshikando sha dja ko okwa li twa popya kombinga youmbuwanhu weumbo lOshiwambo omo kwali nda fatulula nawa nokueta pouyelele oifimaninima hai hangika koumbuwanhu weumbo ngaashi oshitemounda.
Kakele koshitemounda oumbuwanhu owa kwatela mo yo oluvanda loimuna noshiunda, epata, omafiya, onduda yoshakalwa osho yo elimba.
Apa ohandi ka popya kombinga yoifimaninima oyo hai hangika meumbo kombinga yokevale.
Kevale leumbo oku na onduda yomudimbi tai hangika pokati konhaula ei ya tenda eumbo pokati nokalupale kokeenduda.
Onduda ei oya lukwa shaashi omo hamu temwa pefimbo lodula tai loko shaashi olupale oli li unene meyalandjadja ovaneumbo itava dulu okutema po.
Onghee onduda ei oyo ya pingena po olupale ngeenge omidimbi de ya unene okutameka momwedi Taula.
Ovaneumbo omo ne hava kala monduda yomudimbi omo oinakuwanifwa aishe hai ningilwa polupale ohai ningilwa monduda yomudimbi.
Kutya ne omahokololo oonehova nekishi, eengano noinovele otai ndungikilwa monduda yomudimbi.
Poushilo yonduda yomudimbi ope na okalupale kamwene weumbo oko haku ti okamutyakemo. Mwene weumbo oha kala mokalupale kaye omo efimbo lomutenya ngeenge e wete kutya efiku olo okwa pumbwa omhepo hano ina hala okumonika.
Ngeenge ne omunhu okwa popifa konhu, eshi omukulukadi te ke mu yakula ohe mu fiye polupale ye ta i kumadala.
Ngeenge okwa hange e li kokalupale kaye oko, oha lombwele omukadi kutya “to ti kandi mo.”
Sha hala kutya ngeenge oku li mokalupale omo ina hala okumonika sho osho ka lukilwa okalupale kaMutyakemo.
Kakele kaMutyakemo, mevale lo vene ne londuda yomudimbi otamu yangika onduda yeexupa omo haku ti omomushikilo.
Monduda yeexupa ohamu kala eexupa nomaolo mo omo hamu shikilwa kovamati ngeenge va kanda eenghwandabi.
Nongeenge tava ka waneka, omo ngaho hava pitula oikwatelwa yavo monduda omo.
Monale kutya omunyeumbo ke na eengobe oku na ashike okukala e na onduda ei shaashi oha dulu okupewa oimuna a mune onghee onduda yeexupa oi li meumbo keshe.
Ngeenge ne wa ende wa fa wa finda konduda yamwene weumbo oto hange ko elimba lokeenduda.
Elimba lokeenduda olomushamane omo hamu tuvikilwa oifimaninima ya mwene weumbo ngaashi oikefa yoikutu, omambuluwaka eedokumente da fimana osho yo oinima ei ya nyika oshiponga ngaashi oifufuta.
Ngaashi ngaho omukulukadi e na elimba laye omo ha tuvikile oiyuma noimbale, nomushamane oku na elimba laye.
Hano elimba lokeenduda olokutuvikila.
Nokudja melimba lokeenduda oku na nee onduda yamwene weumbo i li mokolonela yeumbo omo ye ha nangala. Mokolonela pondje yeumbo opo ne tapa hangika onhu yakula.
Onhu ei ohai dikwa noiti ivali yomwoolo.
Onhu ei oya fimana unene pashiwambo shaashi omo hamu piti ovanhu ngeenge tava hombola. Omo yo hamu pitwa kovaneumbo ngeenge tava ka pitifa ombuto omudo oo.
Onhu ei ihai pitwa komunhu wokomaumbo nande nande oyoonhu yoshiwambo.
Hano oyo oinima hai hangika mevale ile moukwanyama weumbo lOshiwambo.
Moshikando tashi landula ohatu ka tala koutokelo weumbo lOshiwambo. Eshi nashi henene mangha.
– Kosmas Nghisheenapo Ndinomholo oku li omuhongifikola poMwadinomho Combined School mOshitukulwahoololo shaHangwena.
Oha hongo omalaka Oshikwanyama nOshiingilisa. Ota monika koemaila christiancosmos94105@gmail.com
Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for
only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!
