Okomisi yomahoololo otai pewa oushima eshi ya yandja otendela yeembapila domahoololo kondje yoshilongo

Eengudu dopolitika di li lwopunhee onda yandja omanyenyeto ado kokomisi yomahoololo yaNamibia yedina Electoral Commission of Namibia (ECN) kombinga yetokolo layo lokuyandja otendela yeembapila domahoololo kehangano li li koshi yomakonakono oulingilingi womahoololo moZimbabwe.

Okomisi yomahoololo, tai kwatelwa komesho kuElsie Nghikembua, oya yandja otendelela yongushu yeemiliyona N$6.2 kehangano ledina Ren-Form, ehangano laSouth Africa la kwatakanifwa nomunangeshefa a kilikita waZimbabwe Wicknell Chivayo.

Chivayo, oo e na ekwatafano napelesidente waZimbabwe Emmerson Mnangagwa, vati okwa li a talela po Namibia konima yeemwedi dishona shi nasha ‘nongeshefa’.

Ongudu yomilameno imwe yaNamibia otai lundile ongudu tai pangele yaZimbabwe yoZanu-PF kutya oye lidopa momahoololo aNamibia.

Omuleli woZanu-PF naye okwa lundilwa kutya okwe lidopa momahoololo aBotswana, Malawi naMozambique.

Eengudu dopolitika novandjadjukununi ova pula pelesidente Mbumba opo a ninge po sha kombinga yoshikumungu eshi. Eindilo olo limwe ola dja komuleli wongudu yoPopular Democaratic Movement (PDM) McHenry Venaani.

“Ohandi pula omadilaadilo aMbumba. Pelesidente Mbumba, nefimaneko linene, omolwashike wa mwena? Omikalo dokulela odo nda popya naave odi li peni?” Osho a pula ngaho oshivike sha dja ko.

Venaani okwa ti pelesidente naye paife okwa mwenena oinima aishe oyo ya nyika oulingilingi.

“Oshike wa hala okuyandja eenghono komunhu oko omilandu domahoololo tadi ka nyikwaanyikwa kutya oda fa inadi landulwa nawa?” Osho a pula ngaho.

Mbumba, okupitila momupopiliko waye, oshivike sha dja ko okwa ti keshe ongudu oyo inai hafela etokolo lokomisi yomahoololo otai dulu okutula mo eindilo li li ominge noshinima osho.

Omupopiliko wapelesidente Alfredo Hengari Oshoondaxa okwa ti pelesidente ite lidopo nande metokolo loECN.

“Namibia ota lelwa she likolelela kekotamhango. Pelesidente Mbumba naye oku shi shi nawa kutya okatendo komahoololo otaka popile okomisi yomahoololo i kale ye lifikamena po yoovene, ndee pelesidente ita dulu okulidopa mokuyandja eetendelela dokuninga eembapila domahoololo,” Osho a ti ngaho.

Okwa ti eengudu odo inadi uda nawa otadi dulu okumona omavatelo okupitila momahangano epangelo.

“Paushili, okatendo komahoololo oke shi yeleka kutya omunhu ota dulu okuninga etalululoindilo kombinga yetokolo lokomisi,” Osho a ti ngaho.
Hengari okwa ti Venaani na kale eshi kutya pelesidente ota yambula po omhango yoveta.

OUPYAKADI
Omundjadjukununi woikwapolitika Joseph Diescho okwa ti okomisi otai tameke okukala ya nyika oupyakadi yoo kai fi okulineekelwa neenghoni.

“Omupyakadi ahapu ohaa ningi oidjemo yomahoololo i kale tai nyikwaanyikwa. Momilandu dopamufika doudemokoli, ngeno okomisi oya aluluka konima yomapuko oo kwa li a ningwa eemwedi edi. Molwoshinima eshi, pelesidente woshilongo ota pulwa opo a yandje elelo liwa,” Osho a ti ngaho.

Diescho okwa ti pelesidente omulumenhu muwa oo ehe hole omaupyakadi.

“Ke shiivikile okulwifa oveta ngee inashi pumbiwa, nande ongeenge ta dulu okuninga po sha,” Osho a ti ngaho.

Natango, ongudu yoIndependence Patriots for Change (IPC) oya ti okuhoolola ashike ehangano olo oshidjemo shokomisi yomahoololo tai anye okulandula omilandu dokukonga oipumbiwa.

“Ongudu yoIPC oi li apa tai pula, oshiwana opo shi yelifilwe nawa nokuulikilwa omikanda adishe di na sha nokukonga oipumbiwa dehangano loRen-Form notai pula okomisi yokukondjifa oimbuluma noikundaneki opo i ninge omakonakono . . .” Omupopiliko woIPC Imms Nashinge osho a ti ngaho.

SWAPO NOZANU-PF
Omupedu pelesidente wongudu yoNamibia Economic Freedom Fighters (NEFF) Kalimbo Iipumbu okwa pula opo otendela ei yoRen-Form i kalekwe meendelelo.

“Otendela nai kalekwe ndee taku landulwa omilandu adishe dopauyelele dokuyandja eetendela,” Osho a ti ngaho.
Iipumbu okwa pula yoo vali opo omahoololo a undulilwe komesho.

“Ongudu yoNEFF itai dulu ashike okweefa oshoongalele osho sha li sha ningwa pokati kovanambelewa voSwapo nelelo loZanu-PF, osho tashi eta omalipulo kombinga yoinima ihe li pauyuki nosho yo eenghendabala dokudanena omilandu domahoololo daNamibia,” Osho a ti ngaho.

Omupedu hamushangandjai woSwapo Uahekua Herunga okwa ti ongudu oye likaleka kokule nomatokolo okomisi yomahoololo.

“Otwa tokola opo tuhe lidope moinima yoECN, shaashi … ohatu ka lundilwa kutya ofye twa ningifa eshi naashinya ..,” Osho a ti ngaho.
Ashike nee, Herunga okwa pula kutya omolwashike otendela kwa li ya pewa ehangano lokoSouth Africa.

“Elineekelo lilipi po tu na ngee otava popilwa oulingilingi?” Osho a pula ngaho. Ovaleli voSwapo, ngaashi hamushangandjai Sophia Shaningwa, okwa li a shakena napelesidente waZimbabwe muAuguste.

Mafiku aa, oshilyo shoSwapo shakula Utoni Nujoma okwa li sha fanekwa shi li naMnangagwa nomafano okwa li a monika komalungula.
“Kandi na nande eshiivo ngee okwa li a tumwa kongudu. Otashi dulika kwa li ashike a ya ko yeevene,” Herunga osho a ti ngaho oshiveke sha dja ko.

‘TAI KWATA OUDEMOKOLI KEENGHONO’
Pelesidente wongudu yoRally for Democracy and Progress Mike Kavekotora okwa ti oECN otai kendabala “okukwata keenghono” oudemokoli waNamibia eshi ya hoolola okulongifa oRen-Form.

“Eshi oshinima sha pumbwa okukondjifwa momhangu,” Osho a ti ngaho.

Etitano, omukulunhuwiliki woECN Peter Shaama okwa ti etokolo lokuyandja otendela koRen-Form CC okwa li la ningwa kwa landulwa omilandu adishe odo di na okulandulwa ngaashi oveta tai pula. Okwa ti Ren-Form oi na ondjokonona yokuninga eembapila domahoololo, ye shi ningila omahoololo e dulife po70 menenedu oule weedula o20 da pita. Okwa ti okomisi itai ke lididimikila nande omalundilo ehe na apa elikolelela.

“Otwa hala okuyeleka kutya kapu na nande oumbangi ile oshili tau popile oulingilingi wa ningwa momilandu. “Ngee opu na ongudu imwe ile omunhu wonumba e na oumbangi woshinima shapuka sha ningwa, ohatu pula opo ve u ete okupitila momikalo da yuka,” Shaama osho a ti ngaho.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News